Een snoer van natuurparels langs de valleien van de Grote, de Kleine en de Rode Laak
De Laakvalleien bestaan uit verschillende natuurparels langs de Grote Laak, de Kleine Laak en de Rode Laak. De deelgebieden worden stilaan hechter met elkaar verbonden tot één robuust valleigebied.
In Laakdal meanderen de beken van oost naar west door het landschap, tussen de Diestiaanse getuigenheuvels door. Het zijn ijzerrijke, vruchtbare bodems waar je nog natuurlijke biotopen aantreft. Het is een zeer gevarieerd gebied. Bossen worden hier afgewisseld met lagere vegetatie, weilanden, moerassen, poelen, vijvers en grachten. In de broeken kom je ook natte graslanden, broekbossen en ruigten tegen. Op de Eindhoutberg zie je nog holle wegen en heiderelicten.
Er komen meer dan 170 soorten vogels voor in de Laakvalleien, zoals onder andere de Visarend, Roerdomp en Ijsvogel. Ook de vlinders, sprinkhanen en libellen doen het hier goed. Er zijn 30 soorten dagvlinders (zoals o.a. Oranjetipje) en 150 soorten nachtvlinders gespot. Voorbeelden van Libellen die hier voorkomen zijn: Smaragdlibel, Vuurlibel, Bandheidelibel, Geelvlekheidelibel en Weidebeekjuffer. De sprinkhanen die hier voorkomen zijn onder andere de Kustsprinkhaan, Moerassprinkhaan, Bramensprinkhaan en Struiksprinkhaan. Ook dieren zoals Gewone pad, Bruine kikker, Ree, Haas, Eekhoorn en Bunzing vertoeven hier graag.
We onderscheiden volgende natuurgebieden in de Laakvalleien
Aan de Grote Laak: Blaardonk, Trichelbroek, Varendonk, De Roost, Makelbroek, Kerkebos en Schoterbroek.
Aan de Kleine Laak: Craeywinckel, Hambroek, Hoeves, Ossebroeken, Swinnebroeken, Eindhoutbroek, Biezenhoed, Huisbroek en ook Eindhoutberg
Aan de Rode Laak: Varenbroek, Peiren, Aertsbroek en De Werft
Een overzichtskaart van de natuurgebieden in de Laakvalleien kan je hier terugvinden.
Van een aantal van deze natuurgebieden volgt hieronder nog een korte beschrijving. Voor uitgebreide informatie over de verschillende deelgebieden kan je een kijkje nemen op deze website.
De Ossenbroeken zijn gelegen in Groot-Vorst, bijna volledig binnen het waterwinningsgebied van Pidpa. Het gebied is al sinds 1771 grotendeels bebost gebleven. We treffen er elzenbroekbossen, eikenbossen, graslanden en houtkanten aan.
Een leuk weetje, Vorst was vroeger het Mekka van de klompenmakerij. De klompen uit Vorst waren bijna allemaal klompen gemaakt van de wilgen en zwarte populieren uit de Ossenbroeken. Helaas kwam dit de natuur niet ten goede. Wegens de grote vraag werd op een bepaald moment grote delen van het waardevol soortenrijk bos omgevormd naar populieraanplantingen en leed de natuur aan exploitatieschade.
De Swinnenbroeken zijn gelegen in het oosten van Laakdal, in Klein-Vorst. Vroeger mochten de koeien en ossen hier grazen. Daardoor ontstond er een beemdlandschap met drassige weiden en valleibossen. We treffen hier elzenbroekbossen en eikenbossen aan, maar ook houtkanten, akkers en graslanden. Ook hier zijn er nog restanten van populieraanplantingen te vinden voor de klompenmakerij. De soorten die hier voorkomen zijn gelijkaardig aan de Ossenbroeken.
Een tof weetje over de Swinnenbroeken: hier heeft in de tweede wereldoorlog, op 16 juni 1943 een crash plaatsgevonden van een Engels RAF-vliegtuig. Het vliegtuig was opgestegen om Keulen te gaan bombarderen, maar op de terugweg lagen ze onder vuur van de Duitsers. Vier van de zeven inzittenden hebben de crash niet overleefd.
Dit gebied staat bekend om zijn natte elzenbroekbossen en zijn vele vijvers. Om natuurbeleving te voorzien zonder al te natte voeten of de natuur te veel te verstoren, is er een 130 meter lang plankenpad voorzien door het moeras en is er een vogelkijkhut gebouwd aan één van de vijvers.
Trichelbroek is een moerasgebied gelegen aan de monding van de Kleine Laak in de Grote Laak. Dit landschap is versierd met eikenbossen, broekbossen, weilanden, hoeves, dreven en enkele waterplassen en vijvers. Aan de rand van de vijver is er een kijkhut geïnstalleerd, zodat men in alle rust van de watervogels en het landschap kan genieten. Typische watervogels die deze vijver komen bezoeken zijn onder andere de Aalscholver, de Fuut, de Blauwe reiger en eenden.
De Werft ontleent zijn naam aan de wilgen die hier als struik veelvuldig voorkomen.
Het gebied is een afwisseling van moeras, wilgenstruweel, matig voedselrijk elzenbos en graslanden. In de zeer natte delen zijn grote hoeveelheden dood hout aanwezig, een belangrijke voedsel- en nestplaats voor talrijke ongewervelde diersoorten.
Kijk zeker ook uit naar zeldzame parels zoals Slangenwortel, Veenmos, Koningsvaren en Muskuskruid. De Buizerd, Goudvink, Nachtegaal, Middelste bonte specht en Kleine ijsvogelvlinder doen zich tegoed aan de voedselrijkdom van dit gevarieerd biotoop.
Doordat De Werft een Vlaams natuurreservaat is mag de natuur hier volop zijn gang gaan en wordt er niet actief ingegrepen door de mens. Hier gaat het bos dus spontaan evolueren tot climaxbos. Enkel in de buurt van de wandelwegen worden de gevaarlijke bomen geveld. Verder zijn er enkele zeer lokale en kleine ingrepen: open vegetaties worden periodiek gemaaid (met eventuele nabegrazing) en op sommige plaatsen wordt hakhout periodiek terug gezet.
Natuurbeheer
Aangezien het landschap erg gevarieerd is, is ook het natuurbeheer erg divers. De bossen worden duurzaam beheerd, er worden beheersmaatregelen genomen om de structuur- en soortenrijkdom te verhogen, invasieve exoten worden bestreden, populieraanplantingen worden omgevormd in soortenrijke inheemse bossen, open plekken worden gecreëerd of behouden, de natuur wordt hersteld op pas aangekochte stukken grond en er wordt ook gedacht aan de natuurbeleving. Zo zijn er vogelkijkhutten gebouwd, is er een plankenpad aangelegd en gaat er veel tijd en energie naar het onderhouden van de wandelpaden.
Toegankelijkheid en bereikbaarheid
Stevige wandelschoenen of laarzen aanbevolen
Heel het jaar vrij toegankelijk op de paden
Parkeren kan op veel verschillende plaatsen, hieronder enkele voorbeelden:
Taverne ’t Laak : Grote Steenweg 12, 2431 Varendonk
Kerk van Veerle: Veerledorp 65, 2431 Laakdal
Kerk van Eindhout: Sint-Lambertusstraat, 2430 Eindhout